Tổng quan và Văn bản hướng dẫn về Luật Đất đai 2024

Tổng quan về Luật Đất đai 2024

Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2024, hứa hẹn sẽ tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội và các tầng lớp nhân dân. Luật mới này sẽ cải cách sâu rộng về quản lý và sử dụng đất, đem lại nhiều thay đổi quan trọng.

Trước tiên, Luật Đất đai 2024 quy định rằng hộ gia đình và cá nhân sử dụng đất ổn định trước ngày 01 tháng 7 năm 2014 mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, không vi phạm pháp luật, và không thuộc trường hợp giao đất trái thẩm quyền, sẽ được cấp Sổ đỏ nếu Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận không có tranh chấp. Luật này quy định rõ các mốc thời gian cụ thể về việc cấp Sổ đỏ, bao gồm:

• Trước ngày 18 tháng 12 năm 1980;
• Từ ngày 18 tháng 12 năm 1980 đến trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;
• Từ ngày 15 tháng 10 năm 1993 đến trước ngày 1 tháng 7 năm 2014.

Một điểm quan trọng khác của Luật Đất đai 2024 là việc bỏ khung giá đất và cho phép các tỉnh tự quyết định bảng giá đất dựa trên nguyên tắc thị trường. Trước đây, khung giá đất được ban hành định kỳ 5 năm và là căn cứ để các tỉnh xây dựng bảng giá đất. Với sự thay đổi này, các tỉnh có quyền tự chủ hơn trong việc xác định giá đất, không bị ràng buộc bởi mức giá tối thiểu và tối đa của khung giá.

Luật cũng bổ sung nhiều trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất từ ngày 01 tháng 8 năm 2024. Các trường hợp này bao gồm đất xây dựng kết cấu hạ tầng, bãi đỗ xe phục vụ vận tải công cộng, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư, và nhiều mục đích khác liên quan đến phát triển cơ sở hạ tầng và công trình công cộng. Đặc biệt, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất gắn liền với nhà ở mà không có nơi ở khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn cũng sẽ được miễn giảm tiền sử dụng đất.

Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 còn đơn giản hóa điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp, yêu cầu chỉ cần phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thay vì kế hoạch sử dụng đất hàng năm. Điều này làm giảm bớt các rào cản và tăng cơ hội chuyển mục đích sử dụng đất cho các hộ gia đình và cá nhân.

Hơn nữa, Luật mới mở rộng các hình thức bồi thường cho người dân bị thu hồi đất, bao gồm giao đất có cùng mục đích sử dụng, bồi thường bằng tiền, đất khác mục đích, hoặc nhà ở. Đặc biệt, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở nếu đáp ứng đủ điều kiện.

Một điểm đáng lưu ý nữa là yêu cầu phải bàn giao nhà ở tái định cư trước khi thu hồi đất. Luật cũng quy định thêm các khoản hỗ trợ cho người bị thu hồi đất, như hỗ trợ di dời vật nuôi và tháo dỡ công trình xây dựng.

Cuối cùng, Luật Đất đai 2024 cho phép cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa, và tăng hạn mức chuyển nhượng đất nông nghiệp lên đến 15 lần hạn mức giao đất nông nghiệp. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích tụ đất nông nghiệp, phát triển nông nghiệp quy mô lớn và ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất.

Những thay đổi này trong Luật Đất đai 2024 không chỉ cải thiện công tác quản lý và sử dụng đất mà còn tạo ra nhiều cơ hội và thuận lợi cho các cá nhân, hộ gia đình, và doanh nghiệp trong việc phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống. 

Danh sách các văn bản hướng dẫn Luật Đất đai 2024

Tổng hợp các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Đất đai 2024 cho thấy một loạt các quy định quan trọng được ban hành nhằm đảm bảo việc thi hành luật được thực hiện đồng bộ và hiệu quả. Các nghị định này đều có ngày có hiệu lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2024, trùng với thời điểm Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực, ngoại trừ Nghị định 42/2024/NĐ-CP, vốn đã có hiệu lực từ ngày 16 tháng 4 năm 2024 và sẽ hết hiệu lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2024 do được thay thế bởi Nghị định 102/2024/NĐ-CP.

Cụ thể, Nghị định 103/2024/NĐ-CP quy định chi tiết về tiền sử dụng đất và tiền thuê đất, cung cấp cơ sở pháp lý rõ ràng để xác định các khoản phí liên quan đến quyền sử dụng đất.Nghị định 102/2024/NĐ-CP, cũng có hiệu lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2024, hướng dẫn chi tiết việc thi hành một số điều của Luật Đất đai 2024, giúp triển khai các quy định của luật một cách cụ thể và dễ hiểu. Nghị định 101/2024/NĐ-CP tập trung vào các vấn đề liên quan đến điều tra cơ bản đất đai, đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, cùng với việc quản lý hệ thống thông tin đất đai, nhằm đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quản lý đất đai.

Bên cạnh đó, Nghị định 88/2024/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, giúp các bên liên quan hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ trong các trường hợp thu hồi đất. Nghị định 71/2024/NĐ-CP quy định về giá đất, nhằm cung cấp một cơ sở pháp lý cho việc xác định giá đất phù hợp với các nguyên tắc thị trường. Cuối cùng, Nghị định 42/2024/NĐ-CP, đã có hiệu lực từ ngày 16 tháng 4 năm 2024 và sẽ hết hiệu lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2024, quy định về hoạt động lấn biển, nhưng sẽ được thay thế bởiNghị định 102/2024/NĐ-CP.

Những nghị định này, cùng với Luật Đất đai 2024, tạo nên một hệ thống pháp lý đồng bộ, giúp việc quản lý và sử dụng đất đai được thực hiện một cách hiệu quả và minh bạch, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế và xã hội của đất nước.

Theo Quyết định 222/QĐ-TTg năm 2024, dự kiến sẽ có 16 văn bản hướng dẫn được ban hành để cụ thể hóa và triển khai thực hiện Luật Đất đai 2024. Những văn bản này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình và hướng dẫn thực thi các quy định của luật mới, đảm bảo rằng các quy trình và thủ tục liên quan đến đất đai được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả.

Trong số các văn bản này, có những nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai, nhằm làm rõ các quy định và hướng dẫn cụ thể về thực thi luật. Một nghị định khác tập trung vào việc điều tra cơ bản đất đai, đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cùng quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, đồng thời quản lý hệ thống thông tin đất đai, tạo điều kiện cho việc quản lý và tra cứu thông tin đất đai trở nên dễ dàng và chính xác hơn.

Bên cạnh đó, sẽ có nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng và giúp họ ổn định cuộc sống. Nghị định về quỹ phát triển đất cũng sẽ được ban hành, quy định cơ chế quản lý và sử dụng quỹ phát triển đất, góp phần vào việc phát triển hạ tầng và cơ sở vật chất liên quan đến đất đai.

Các quy định về thu tiền sử dụng đất và tiền thuê đất sẽ được quy định cụ thể trong một nghị định riêng, trong khi nghị định về giá đất đã được ban hành trước đó. Nghị định quy định chi tiết về đất trồng lúa và về lấn biển, mặc dù đã ban hành, cũng sẽ tiếp tục được áp dụng cho đến khi có văn bản thay thế.

Ngoài các nghị định, sẽ có các thông tư từ Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về kỹ thuật điều tra và đánh giá đất đai, bảo vệ, cải tạo và phục hồi đất, cũng như thống kê, kiểm kê đất đai và lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất. Các thông tư này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về các kỹ thuật và quy trình thực hiện trong lĩnh vực quản lý đất đai.

Bên cạnh đó, các thông tư khác sẽ quy định về hồ sơ địa chính, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, và nội dung, cấu trúc, kiểu thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai. Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng sẽ quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí khai thác và sử dụng tài liệu đất đai.

Cuối cùng, Thông tư của Bộ trưởng Bộ Nội vụ sẽ quy định về việc lập, quản lý hồ sơ địa giới đơn vị hành chính và hướng dẫn giải quyết các trường hợp chưa thống nhất về địa giới đơn vị hành chính. Những văn bản này sẽ tạo ra một khung pháp lý toàn diện, hỗ trợ cho việc thực hiện Luật Đất đai 2024 và đảm bảo rằng các quy trình quản lý và sử dụng đất được thực hiện một cách hiệu quả và minh bạch.