Quy định về người quản lý di sản thờ cúng theo quy định pháp luật

Theo quy định tại Điều 645 Bộ luật Dân sự 2015, người được giao quản lý di sản thờ cúng phải đáp ứng những điều kiện sau đây để thực hiện nghĩa vụ thờ cúng theo ý nguyện của người lập di chúc: Có đầy đủ năng lực hành vi dân sự; Có đạo đức tốt và đủ điều kiện để thực hiện việc thờ cúng theo đúng ý nguyện của người lập di chúc; Không thuộc vào bất kỳ trường hợp nào mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.

Trong những trường hợp đặc biệt sau đây:

- Trường hợp người lập di chúc chỉ định người chưa thành niên làm người quản lý di sản thờ cúng: Cha mẹ hoặc người được ủy quyền theo pháp luật của người chưa thành niên có trách nhiệm quản lý di sản thờ cúng thay người chưa thành niên cho đến khi người chưa thành niên đủ tuổi thành niên; Khi người chưa thành niên đủ tuổi thành niên, người này có quyền tiếp tục quản lý di sản thờ cúng hoặc từ chối. Nếu người chưa thành niên từ chối, những người thừa kế khác có quyền cử người khác quản lý di sản thờ cúng.

- Trường hợp người lập di chúc chỉ định người không có quốc tịch Việt Nam làm người quản lý di sản thờ cúng: Người được chỉ định phải có giấy phép cư trú hoặc giấy phép lao động tại Việt Nam; Nếu người được chỉ định không có giấy phép cư trú hoặc giấy phép lao động tại Việt Nam, những người thừa kế khác có quyền cử người khác quản lý di sản thờ cúng

Lưu ý rằng người quản lý di sản thờ cúng không được phép thực hiện các hành động sau đây đối với tài sản, trừ khi có sự đồng ý bằng văn bản từ những người thừa kế:

- Bán, trao đổi, tặng, cầm cố, thế chấp hoặc định đoạt tài sản bằng hình thức khác.

- Sử dụng di sản thờ cúng cho mục đích khác ngoài mục đích thờ cúng.

Những người thừa kế có các quyền sau đây đối với di sản thờ cúng:

- Giám sát việc quản lý di sản thờ cúng của người được giao.

- Yêu cầu người được giao quản lý di sản thờ cúng tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ của mình.

- Chuyển giao phần di sản sử dụng cho việc thờ cúng cho một người khác quản lý nếu người được giao không tuân thủ di chúc hoặc thỏa thuận của những người thừa kế.

Lưu ý: Tầm quan trọng điều kiện về người quản lý di sản thờ cúng. 

Việc xác định người quản lý di sản thờ cúng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện đúng ý nguyện của người để lại di sản, thể hiện lòng hiếu thảo, giữ gìn truyền thống gia đình và đảm bảo sự ổn định trong việc thờ cúng tổ tiên.

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, người quản lý di sản thờ cúng phải đáp ứng các điều kiện sau:

- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ: Người quản lý di sản thờ cúng phải đủ 18 tuổi, không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.

- Có đạo đức tốt, có phẩm chất tốt: Người quản lý di sản thờ cúng phải có ý thức trách nhiệm, tôn trọng tín ngưỡng, truyền thống văn hóa gia đình, có khả năng quản lý và sử dụng di sản thờ cúng một cách hợp lý, hiệu quả.

- Có điều kiện thực tế để thực hiện việc thờ cúng: Người quản lý di sản thờ cúng phải có điều kiện về sức khỏe, thời gian, nơi ở để có thể thực hiện việc thờ cúng thường xuyên và đúng quy định.

- Không thuộc trường hợp bị pháp luật cấm: Người quản lý di sản thờ cúng không được thuộc trường hợp bị pháp luật cấm đảm nhiệm các chức vụ quản lý, đại diện theo pháp luật.

Bên cạnh những điều kiện trên, người quản lý di sản thờ cúng cũng nên là người có mối quan hệ huyết thống hoặc tình cảm gắn bó với người để lại di sản, am hiểu về truyền thống gia đình và tín ngưỡng thờ cúng. Việc lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng phù hợp sẽ góp phần đảm bảo cho việc thờ cúng được thực hiện đúng quy định, thể hiện lòng hiếu thảo và giữ gìn truyền thống văn hóa gia đình. Ngoài ra, người quản lý di sản thờ cúng cũng có vai trò quan trọng trong việc bảo quản và gìn giữ di sản thờ cúng, bao gồm các tài sản vật chất và phi vật chất có liên quan đến việc thờ cúng tổ tiên. Người quản lý di sản thờ cúng có trách nhiệm sử dụng di sản thờ cúng một cách hợp lý, hiệu quả, đảm bảo không bị thất thoát, hư hỏng hay sử dụng vào mục đích khác.

Một số lưu ý khi lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng.

- Nên lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng dựa trên ý nguyện của người để lại di sản, nếu người để lại di sản có di chúc thì người được chỉ định trong di chúc sẽ là người quản lý di sản thờ cúng.

- Nếu người để lại di sản không có di chúc, người quản lý di sản thờ cúng sẽ được lựa chọn bởi những người thừa kế theo quy định của pháp luật.

- Việc lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng nên được thực hiện một cách công khai, minh bạch và có sự đồng thuận của các bên liên quan

- Cần giao cho người quản lý di sản thờ cúng một bản kê khai cụ thể về di sản thờ cúng, bao gồm tài sản vật chất và phi vật chất có liên quan đến việc thờ cúng tổ tiên.

- Người quản lý di sản thờ cúng cần được hướng dẫn cụ thể về cách thức thực hiện việc thờ cúng, bảo quản và gìn giữ di sản thờ cúng.

Như vậy, việc lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng là một vấn đề quan trọng cần được thực hiện một cách cẩn trọng và chu đáo. Việc lựa chọn được người quản lý di sản thờ cúng phù hợp sẽ góp phần đảm bảo cho việc thờ cúng được thực hiện đúng quy định, thể hiện lòng hiếu thảo và giữ gìn truyền thống văn hóa gia đình.

Ý nghĩa về điều kiện người quản lý di sản thờ cúng: 

- Góp phần giữ gìn giá trị văn hóa, truyền thống tốt đẹp của gia đình và dòng tộc:

+ Việc thờ cúng tổ tiên là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn đối với những người đã khuất.

+ Di sản thờ cúng bao gồm các vật dụng thờ cúng, nhà thờ, lăng mộ,... là những di vật có giá trị lịch sử, văn hóa cần được bảo vệ và gìn giữ.

+ Việc lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng có đủ điều kiện sẽ góp phần bảo quản và phát huy giá trị văn hóa, truyền thống tốt đẹp của gia đình và dòng tộc.

- Tạo sự đoàn kết trong gia đình và dòng tộc:

+ Việc thờ cúng chung tổ tiên là sợi dây gắn kết các thành viên trong gia đình và dòng tộc.

+ Người quản lý di sản thờ cúng có vai trò quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động thờ cúng, tạo điều kiện cho các thành viên trong gia đình và dòng tộc gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ và gắn kết với nhau.

+ Việc lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng có đủ điều kiện sẽ góp phần tạo sự đoàn kết trong gia đình và dòng tộc.

Điều kiện của người quản lý di sản thờ cúng

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, người quản lý di sản thờ cúng phải đáp ứng các điều kiện sau:

- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ: Người quản lý di sản thờ cúng phải đủ 18 tuổi, không bị mất năng lực hành vi dân sự do bị tâm thần hoặc do các lý do khác.

- Có đạo đức tốt: Người quản lý di sản thờ cúng phải có lòng thành kính, biết ơn đối với tổ tiên, có ý thức trách nhiệm trong việc thực hiện các nghi lễ thờ cúng và quản lý di sản thờ cúng.

- Có đủ sức khỏe để thực hiện nghĩa vụ của người quản lý di sản thờ cúng: Người quản lý di sản thờ cúng phải có đủ sức khỏe để tham gia các hoạt động thờ cúng và quản lý di sản thờ cúng.

- Không có mâu thuẫn lợi ích với những người thừa kế khác: Người quản lý di sản thờ cúng không được có mâu thuẫn lợi ích với những người thừa kế khác trong việc sử dụng di sản thờ cúng.

- Có sự đồng ý của những người thừa kế khác (nếu có): Trong trường hợp người lập di chúc không chỉ định người quản lý di sản thờ cúng, thì việc lựa chọn người quản lý di sản thờ cúng phải có sự đồng ý của tất cả những người thừa kế.

Ngoài ra, người quản lý di sản thờ cúng cũng nên có hiểu biết về các quy định pháp luật liên quan đến việc thờ cúng và quản lý di sản thờ cúng.