12 Đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2023

Nhà ở xã hội (NOXH) không chỉ là một loại hình nhà ở thông thường mà còn là biểu tượng của sự quan tâm và hỗ trợ từ Nhà nước dành cho những người có hoàn cảnh khó khăn. Đây là một trong những chính sách quan trọng của Chính phủ nhằm cải thiện điều kiện sống và đảm bảo an sinh xã hội cho các đối tượng yếu thế. Theo quy định tại Điều 76 Luật Nhà ở 2023, có 12 nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, mỗi nhóm mang theo những câu chuyện và hoàn cảnh riêng biệt, nhưng đều chung một ước vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Nhà ở xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp chỗ ở an toàn, bền vững cho các đối tượng cần hỗ trợ, đặc biệt là những người thu nhập thấp và các nhóm yếu thế trong xã hội. Theo Điều 78 Luật Nhà ở 2023, để đảm bảo việc hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội được thực hiện công bằng và hiệu quả, pháp luật quy định rõ ràng về các điều kiện mà các đối tượng được hưởng phải đáp ứng. Những điều kiện này bao gồm điều kiện về nhà ở và thu nhập, nhằm đảm bảo rằng các hỗ trợ của nhà nước được phân bổ đến đúng người, đúng nhu cầu.

- Đối với các đối tượng như người có công với cách mạng, hộ gia đình nghèo và cận nghèo, người thu nhập thấp tại đô thị, công nhân, người lao động trong doanh nghiệp, sĩ quan và quân nhân, công chức, viên chức, người đã trả lại nhà công vụ và các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất cần đáp ứng điều kiện sau:

+ Điều kiện về nhà ở: Để hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội yêu cầu họ phải chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình tại tỉnh hoặc thành phố trực thuộc trung ương nơi có dự án nhà ở xã hội. Họ chưa từng mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội và chưa được hưởng bất kỳ chính sách hỗ trợ nhà ở nào tại địa phương đó. Trong trường hợp họ có nhà ở, diện tích nhà ở bình quân đầu người phải thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu do Chính phủ quy định. Đặc biệt, các đối tượng như cán bộ, công chức, viên chức và quân nhân không được ở trong nhà ở công vụ tại thời điểm nộp hồ sơ mua, thuê mua nhà ở xã hội.

+ Điều kiện về thu nhập: Pháp luật quy định các đối tượng như người thu nhập thấp tại đô thị, công nhân, người lao động trong doanh nghiệp, sĩ quan, quân nhân, công chức, viên chức phải đáp ứng các tiêu chuẩn về thu nhập do Chính phủ quy định. Nhằm xác định rõ ràng mức độ cần thiết của việc hỗ trợ, đảm bảo rằng chỉ những người có thu nhập dưới mức quy định mới được hưởng chính sách này. Đồng thời giúp tránh việc những người có thu nhập cao, không thực sự cần sự hỗ trợ, lại được hưởng lợi từ các chính sách ưu đãi của nhà nước. Đối với hộ gia đình nghèo và cận nghèo, họ phải thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo theo quy định của Chính phủ. Đảm bảo rằng những gia đình có hoàn cảnh khó khăn nhất sẽ được ưu tiên nhận hỗ trợ, giúp họ có cơ hội cải thiện điều kiện sống, thoát khỏi vòng luẩn quẩn của đói nghèo và bất an.

- Đối với các đối tượng như người có công với cách mạng, hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn, người thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân, người lao động trong doanh nghiệp, sĩ quan và quân nhân, công chức, viên chức, người đã trả lại nhà công vụ, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất và học sinh, sinh viên, nếu chỉ thuê nhà ở xã hội thì không cần phải đáp ứng các điều kiện về nhà ở và thu nhập nêu trên.

-  Để được hỗ trợ vay vốn ưu đãi của Nhà nước thông qua Ngân hàng chính sách xã hội hoặc các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định, các đối tượng cần đáp ứng các điều kiện sau:

+ Đối tượng như người có công với cách mạng, hộ gia đình nghèo và cận nghèo, người thu nhập thấp tại đô thị, công nhân, người lao động trong doanh nghiệp, sĩ quan và quân nhân, công chức, viên chức phải có hợp đồng mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội và đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật về các tổ chức tín dụng.

+ Đối tượng là sĩ quan, quân nhân, công chức, viên chức để được vay vốn mua hoặc thuê mua nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, phải có hợp đồng mua hoặc thuê mua nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân và đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật về các tổ chức tín dụng.

- Đối với các đối tượng như người có công với cách mạng, hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn, để được hỗ trợ theo chương trình mục tiêu quốc gia hoặc chương trình đầu tư công về nhà ở, họ phải đáp ứng các điều kiện quy định tại quyết định phê duyệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Đối với công nhân, người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp, để được thuê nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, họ phải đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 93 Luật Nhà ở 2023. Điều này nhằm đảm bảo rằng các công nhân trong khu công nghiệp có chỗ ở ổn định, tiện lợi, gần nơi làm việc.

- Đối với sĩ quan, quân nhân, công chức, viên chức để được mua hoặc thuê mua nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, họ phải đáp ứng các điều kiện về nhà ở và thu nhập theo quy định của Chính phủ. Tuy nhiên, nếu chỉ thuê nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, họ không cần phải đáp ứng các điều kiện về nhà ở và thu nhập. Điều này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang có chỗ ở ổn định, yên tâm công tác.

- Trường hợp các đối tượng như hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn, các hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu, để được mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội theo quy định tại khoản 1 Điều 77 Luật Nhà ở 2023, họ phải đáp ứng các điều kiện như chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở, và thuộc diện hộ gia đình nghèo, cận nghèo theo quy định của Chính phủ. Nếu chỉ thuê nhà ở xã hội, họ không cần phải đáp ứng các điều kiện về nhà ở và thu nhập.

- Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành mẫu giấy tờ chứng minh đối tượng và điều kiện hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội cho các đối tượng như người có công với cách mạng, hộ gia đình nghèo và cận nghèo, người thu nhập thấp, công nhân, người lao động trong doanh nghiệp, sĩ quan và quân nhân, công chức, viên chức, người đã trả lại nhà công vụ, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất và học sinh, sinh viên. Đối với các đối tượng thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Công an sẽ ban hành mẫu giấy tờ chứng minh.

Điều kiện hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội được quy định tại Điều 78 Luật Nhà ở 2023 là một bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo sự công bằng và hiệu quả của các chính sách hỗ trợ nhà ở. Những quy định này không chỉ giúp phân bổ đúng đối tượng, đúng nhu cầu mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế trong xã hội. Việc thực hiện đúng và nghiêm túc các quy định này sẽ góp phần xây dựng một xã hội công bằng, văn minh và phát triển bền vững.

Theo quy định tại Điều 79 Luật Nhà ở 2023, việc thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội phải tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch, và hiệu quả. Các nguyên tắc này được xây dựng để tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người có chỗ ở, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các đối tượng thụ hưởng chính sách. Dưới đây là các nguyên tắc cụ thể:

- Chính sách phát triển nhà ở của Nhà nước:

Nhà nước có trách nhiệm xây dựng và thực hiện các chính sách phát triển nhà ở, nhằm tạo điều kiện để mọi người dân đều có chỗ ở. Chính sách này không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính mà còn bao gồm cả việc quy hoạch, xây dựng, và cung cấp nhà ở xã hội. Điều này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với vấn đề nhà ở, một trong những nhu cầu thiết yếu của người dân, và là nền tảng cho sự ổn định và phát triển xã hội.

- Hỗ trợ, kết hợp từ các đối tượng liên quan:

Việc thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đòi hỏi sự kết hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư, dòng họ, và đối tượng được hỗ trợ. Sự kết hợp này giúp tối ưu hóa nguồn lực và đảm bảo rằng mọi người đều có thể tham gia và hưởng lợi từ chính sách. Doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc đầu tư và xây dựng nhà ở xã hội, trong khi cộng đồng dân cư và dòng họ có thể hỗ trợ về mặt tinh thần và tài chính cho các thành viên của mình.

- Bảo đảm công khai, minh bạch:

Mọi quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội phải được thực hiện một cách công khai và minh bạch. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cộng đồng dân cư và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đều tham gia kiểm tra, giám sát chặt chẽ quá trình này. Điều này giúp ngăn chặn các hành vi gian lận, lạm dụng chính sách và đảm bảo rằng mọi người đều được đối xử công bằng, không phân biệt đối xử.

- Đúng đối tượng, đủ điều kiện:

Chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội phải được thực hiện đúng đối tượng và đủ điều kiện theo quy định của Luật Nhà ở. Điều này đảm bảo rằng những người thực sự cần sự hỗ trợ sẽ nhận được sự giúp đỡ kịp thời và hiệu quả. Việc xác định đúng đối tượng thụ hưởng cũng giúp tối ưu hóa nguồn lực của Nhà nước và tránh lãng phí.

- Hưởng chính sách hỗ trợ cao nhất:

Trong trường hợp một đối tượng được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ khác nhau, họ sẽ được hưởng chính sách có mức hỗ trợ cao nhất. Điều này đảm bảo rằng những người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn sẽ nhận được sự giúp đỡ tối đa. Đối với các đối tượng có cùng tiêu chuẩn và điều kiện, việc hỗ trợ sẽ được thực hiện theo thứ tự ưu tiên, bao gồm: người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật, người được bố trí tái định cư theo hình thức mua, thuê mua nhà ở xã hội, và phụ nữ.

- Hỗ trợ cho cả hộ gia đình:

Trường hợp hộ gia đình có nhiều đối tượng được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ, chỉ áp dụng một chính sách hỗ trợ cho cả hộ gia đình. Điều này giúp tránh sự phức tạp và chồng chéo trong việc thực hiện chính sách, đồng thời đảm bảo rằng toàn bộ hộ gia đình sẽ được hỗ trợ một cách đồng đều và hợp lý.

Những nguyên tắc thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội được quy định tại Điều 79 Luật Nhà ở 2023 không chỉ thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước đối với vấn đề nhà ở của người dân, mà còn đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả trong việc thực hiện chính sách. Việc thực hiện đúng các nguyên tắc này sẽ giúp cải thiện điều kiện sống của các đối tượng thụ hưởng, đồng thời góp phần xây dựng một xã hội công bằng, văn minh và phát triển bền vững. Chính sách nhà ở xã hội là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, và việc thực hiện đúng các nguyên tắc này sẽ giúp đạt được mục tiêu cuối cùng là mọi người dân đều có một nơi ở ổn định, an toàn và hạnh phúc.