Sống như vợ chồng giờ chia tay ai có quyền nuôi giữ con

Chị Hòa trú tại xã VA, đã sống như vợ chồng với một người đàn ông và có một con chung 1 tuổi. Gần đây do mâu thuẫn nên chị quyết định chia tay (chưa đăng kí kết hôn) nhưng ai cũng muốn giữ con. Chị Hòa nhờ Tổ hòa giải giúp đỡ, tư vấn trong trường hợp không đăng ký kết hôn thì Tòa án xử không và chị có thể nuôi con được không?

Trả lời:

Điều 14, Điều 15, Điều 16 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:

- Giải quyết hậu quả của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn

Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định dưới đây.

Trong trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng nhưng sau đó thực hiện việc đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm đăng ký kết hôn.

- Quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con trong trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn

Quyền, nghĩa vụ giữa nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con.

- Giải quyết quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn

Quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên; trong trường hợp không có thỏa thuận thì giải quyết theo quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Việc giải quyết quan hệ tài sản phải bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con; công việc nội trợ và công việc khác có liên quan để duy trì đời sống chung được coi như lao động có thu nhập.

Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn như sau:

- Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

- Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Căn cứ quy định trên, Tòa án sẽ không giải quyết vấn đề liên quan đến nghĩa vụ vợ chồng vì giữa chị Hòa và cha của con chị không đăng ký kết hôn. Tòa sẽ giải quyết các vấn đề về quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên. Đối với trường hợp của chị Hòa, con chị 1 tuổi, nghĩa là dưới 36 tháng tuổi thì giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con. Ngoài tư vấn đề pháp lý, hòa giải viên cần tìm hiểu thêm sự việc từ chị Hòa, cha của con chị Hòa, và những người liên quan để hiểu rõ sự việc; qua đó, trên cơ sở pháp luật, đạo đức, văn hóa, truyền thống để hòa giải, giúp đỡ mẹ con chị Hòa có cuộc sống ổn định.

Nguyễn Văn Ngọc