Những giao dịch về nhà ở không bắt buộc phải có Giấy chứng nhận

- Thay đổi về tên gọi và hình thức Giấy chứng nhận:

+ Tên gọi mới: Thay vì "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất", tên gọi mới chính thức là "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất".

+ Hình thức: Giấy chứng nhận mới có một tờ, hai trang, bao gồm đầy đủ thông tin về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất.

- Quy định về cấp Giấy chứng nhận:

+ Giấy chứng nhận điện tử: Điều 50 Nghị định 101/2024/NĐ-CP quy định Giấy chứng nhận điện tử có giá trị pháp lý như Giấy chứng nhận giấy.

+ Giấy chứng nhận cho đất lấn chiếm: Có quy định cụ thể về việc cấp Giấy chứng nhận cho đất do lấn chiếm, sử dụng đất không đúng mục đích trước ngày 01/07/2014.

+ Giấy chứng nhận cho đất có diện tích tăng thêm: Quy định rõ trường hợp cấp lại Giấy chứng nhận khi thửa đất có diện tích tăng thêm do thay đổi ranh giới.

+ Các trường hợp phải cấp lại Giấy chứng nhận: Đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất.

- Quy định về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất:

+ Nghị định 88/2024/NĐ-CP: Quy định cụ thể về việc bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác hoặc bằng nhà ở khi Nhà nước thu hồi đất.

- Quy định về điều tra cơ bản đất đai:

+ Nghị định 101/2024/NĐ-CP: Quy định chi tiết về điều tra cơ bản đất đai, đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và hệ thống thông tin đất đai.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 160 của Luật Nhà ở 2023, một số giao dịch liên quan đến nhà ở có thể không yêu cầu phải có Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, thường được gọi là Giấy chứng nhận hoặc sổ hồng. Cụ thể, những giao dịch về nhà ở sau đây có thể không cần phải có Giấy chứng nhận, sổ hồng:

- Giao dịch mua bán, thuê mua, thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai, hoặc việc bán nhà ở trong trường hợp doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản. Điều này nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, cá nhân thực hiện giao dịch bất động sản ngay cả khi tài sản chưa hoàn thành hoặc đang trong quá trình xây dựng.

- Tổ chức tặng cho các loại nhà đặc biệt như nhà tình nghĩa, nhà tình thương, hay nhà đại đoàn kết. Đây là những loại nhà được xây dựng nhằm hỗ trợ các đối tượng gặp khó khăn trong cuộc sống, và việc tặng cho không yêu cầu phải có Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhằm đơn giản hóa thủ tục, giúp đỡ nhanh chóng đến với người cần.

- Giao dịch mua bán, thuê mua nhà ở có sẵn của chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở trong một số trường hợp đặc thù. Cụ thể là nhà ở thuộc tài sản công, nhà ở xã hội, nhà ở dành cho lực lượng vũ trang nhân dân, hoặc nhà ở phục vụ tái định cư không thuộc tài sản công. Những loại hình này được nhà nước quản lý và quy định cụ thể, do đó việc yêu cầu Giấy chứng nhận quyền sở hữu có thể được miễn trừ.

- Các giao dịch cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ hoặc ủy quyền quản lý nhà ở. Trong những tình huống này, quyền sở hữu của người cho thuê hoặc người ủy quyền không nhất thiết phải được chứng nhận thông qua Giấy chứng nhận, miễn là các bên liên quan đồng ý và tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.

- Việc nhận thừa kế nhà ở cũng là một trường hợp không bắt buộc phải có Giấy chứng nhận. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi của người thừa kế, đồng thời tránh các phiền toái pháp lý trong quá trình thừa kế tài sản.

Trường hợp nhà ở cho thuê thì ngoài điều kiện quy định nêu trên, nhà ở còn phải bảo đảm chất lượng, an toàn cho bên thuê nhà ở, có đầy đủ hệ thống điện, cấp nước, thoát nước, bảo đảm vệ sinh môi trường, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Như vậy, theo các quy định đã nêu, nếu nhà ở thuộc vào một trong những trường hợp trên, dù chưa có Giấy chứng nhận, sổ hồng, thì vẫn có thể thực hiện các giao dịch mua bán, chuyển nhượng theo quy định của pháp luật. Điều này cho thấy sự linh hoạt trong việc điều chỉnh các quy định pháp lý về quyền sở hữu nhà ở, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân và doanh nghiệp trong các tình huống cụ thể.